[۱۱۸۷] [۱۱۸۸] [۱۱۸۹] [۱۱۹۰] [۱۱۹۱] [۱۱۹۲] [۱۱۹۳]
ج۱، مسئله ۱۱۸۷ . برای مرد و زن مستحب است قبل از نمازهای واجب شبانه روزی (نمازهای یومیّه)، اذان و سپس اقامه بگویند و گفتن اذان و اقامه برای نماز ادایی، خصوصاً نماز صبح و مغرب بیشتر تأکید شده است.
همچنین، گفتن اذان و اقامه برای مردان تأکید بیشتری شده؛ بلکه احتیاط مستحب است مردان اقامه را ترک نکنند.
ج۱، مسئله ۱۱۸۸ . اذان و اقامه گفتن برای نمازهای واجبِ غیر یومیّه مثل نماز آیات و نیز برای نمازهای مستحب، شرعی نیست؛ ولی قبل از نماز عید فطر و قربان در صورتی که به جماعت خوانده شود، گفتن سه مرتبه «الصَّلاة» مستحب است.
ج۱، مسئله ۱۱۸۹ . اذان گفتن برای اینکه به دیگران اعلام شود وقت نماز داخل شده، جایز است و آن را «اذان اعلام» می‌‌نامند، اذان اعلام لازم است در اوّل وقت گفته شود و مؤذّن آن مرد باشد، ولی قصد قربت در آن لازم نیست.
کیفیّت گفتن اذان و اقامه
ج۱، مسئله ۱۱۹۰ . اذان هیجده جمله دارد: «اللّهُ أَکْبَرُ» چهار مرتبه، «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلّا اللّهُ»، «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ»، «حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ»، «حَیَّ عَلَی الفَلاحِ»، «حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ»، «اللّهُ أَکْبَرُ»، «لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ» هر یک دو مرتبه؛
اقامه هفده جمله دارد، یعنی دو مرتبه «اَللّهُ أَکْبَرُ» از اوّل اذان و یک مرتبه «لا إِلهَ إِلَّا اللّهُ» از آخر آن کم می‌شود و بعد از گفتن «حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ»، باید دو مرتبه «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ» اضافه نمود.
ج۱، مسئله ۱۱۹۱ . عبارت‌های «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلیُّ اللّهِ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیرُ الْمُؤْمِنینَ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیرُ الْمُؤْمِنینَ وَوَلیُّ اللّهِ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیرَ الْمُؤْمِنینَ وَلیُّ اللّهِ» جزء اذان و اقامه نیست، هرچند شهادت و گواهی به ولایت و إمارت (امیر المؤمنین بودن) حضرت علیّ بن ابی طالب (علیه السلام) به خودی خود مستحب است و کامل کنندۀ شهادت به رسالت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) می‌باشد. بنابراین، خوب است بدون قصد جزئیّت، بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ» به نیّت قربت گفته شود.
ج۱، مسئله ۱۱۹۲ . برای فرد مسافر و کسی که عجله دارد، جایز است هر کدام از جمله‌های اذان و اقامه را یک مرتبه بگوید.
ج۱، مسئله ۱۱۹۳ . تکرار «حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ»، «حَیَّ عَلَی الفَلاحِ» بیشتر از دو بار در اذان به جهت اجتماع مردم برای نماز و همچنین، تکرار شهادتین اذان یا سایر قسمت‌های اذان بیشتر از تعداد ذکر شده، محلّ اشکال است و احتیاط لازم در ترک آن می‌باشد.
ترجمۀ اذان و اقامه
«اَللّهُ أَکْبَرُ»؛ یعنی خدای متعال بزرگ‌‌‌تر از آن است که او را وصف کنند.
«أَشْهَدُ أَنْ لا إِلهَ إِلّا اللّهُ»؛ یعنی شهادت می‌دهم که خدایی سزاوار پرستش نیست، مگر خدایی که یگانه است و شریک ندارد.
«أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ»؛ یعنی شهادت می‌دهم که حضرت محمّد بن عبداللّه(صلی الله علیه وآله وسلم) پیغمبر و فرستاده خداست.
«أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیرُ الْمُؤْمِنینَ وَوَلیُّ اللّهِ»؛ یعنی شهادت می‌دهم که حضرت علی(علیه السلام) امیر مؤمنان و ولیّ خدا بر همۀ خلق است.
«حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ»؛ یعنی بشتاب برای نماز.
«حَیَّ عَلَی الْفَلاحِ»؛ یعنی بشتاب برای رستگاری.
«حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَلِ»؛ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.
«قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ»؛ یعنی به تحقیق نماز برپا شد.
«لا إِلهَ إِلّا اللّهُ»؛ یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست، مگر خدایی که یگانه است و شریک ندارد.